YÖK ve mesleki eğitim için yeni düzenleme

Tebligat Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Tasarıya göre, mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin diploma alabilmeleri için Milli Eğitim Bakanlığı’nca belirlenen fark derslerini tamamlaması gerekecek. Böylece, çıraklık eğitimi, zorunlu ortaöğretim kapsamına dahil ediliyor. Ayrıca, devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanları, memur ve diğer personeline uygulanacak disiplin suç ve cezalarına ilişkin düzenleme yapılıyor.

Bir mesleğe yönelik program uygulayan liselerin mezunları, Yükseköğretim Kurulu’nca belirlenecek aynı alanda bir önlisans programına yerleşmelerinde merkezi sınavlardan aldıkları puanlara ortaöğretim başarı puanı ve bunun Yükseköğretim Kurulu’nca tespit edilecek katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak puan eklenecek.

Yükseköğretim personeli disiplin ve cezaları

Tasarıyla Vakıf Yükseköğretim Kurumları, Tebligat Kanunu kapsamına alınıyor. Ayrıca devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanları, memur ve diğer personeline uygulanacak disiplin suç ve cezalarına ilişkin düzenleme yapılıyor. Uyarma, kınama, yönetimden görevinden ayırma, aylıktan ve ücretten kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarının yanı sıra başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek, üniversite öğretim mesleğinden çıkarmayı gerektirecek.

"Kamu görevinden çıkarma" cezası ise şu hallerde verilebilecek:

"Bölücü amaçlarla veya terör niteliğinde eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri desteklemek. İdeolojik ve siyasi amaçlarla eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri açıkça desteklemek suretiyle kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak. Yetki almadan gizli bilgi ve belgeleri açıklamak. Mazeretsiz ve kesintisiz olarak 16 gün veya daha fazla süreyle göreve gelmemek. Kanunların izin verdiği haller dışında siyasi partilere üye olmak. Amire, iş arkadaşlarına, personeline, hizmetten yararlananlara veya öğrencilerine fiili saldırıda veya cinsel tacizde bulunmak. Kamu hizmeti veya öğretim elemanı sıfatıyla bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak. Yurtdışında devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak. Uyuşturucu veya uyuşturucu olarak kabul edilen diğer uyarıcı maddeleri kullanmak, bulundurmak, başkalarına vermek, kullanılmasını özendirmek, satmak, imal etmek. Hukuka aykırı olarak kurumun verilerini elde etmek, kaydetmek, kullanmak, depolamak, dağıtmak, değiştirmek veya yok etmek. Kurumun bilişim sistemlerinin işleyişini kasten engellemek veya bozmak."

Tasarıyla yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarında yürütülecek disiplin soruşturmalarında, disiplin soruşturması, savunma hakkı, görevden uzaklaştırma, zamanaşımı, disiplin cezası verme yetkisi, disiplin cezasının verilmesi, disiplin cezalarına itirazla disiplin cezalarının özlük dosyasında saklanması usul ve esasları belirleniyor.

Bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarının oluşumu, görevleri ve çalışmalarında uygulamada birlik sağlanması amacıyla bazı düzenlemeler yapılıyor.

Çıraklık eğitimi, zorunlu eğitim kapsamına alınıyor.

Tebligat Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Tasarı; 64. Hükümet Programı'nda ve 2016 Yılı Eylem Planı'nda yer verilen çıraklık eğitiminin altyapısının güçlendirilmesi ile meslek lisesi ve üniversite öğrencilerinin staj yapmalarını özendirici tedbirlerin alınmasına ilişkin düzenlemeler içeriyor.

Tasarıyla, yükseköğretim kurumları, Mesleki Eğitim Kanunu'nun amaç ve kapsam maddesine dahil ediliyor.

Tasarıyla, çıraklık eğitimi zorunlu ortaöğretim kapsamına alınıyor. Bu doğrultuda, çıraklığa giriş şartlarında da değişiklik yapılıyor. Mevcut düzenlemedeki, çıraklık için "14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak" ve "en az ilköğretim okulu mezunu olmak" yerine, "en az ortaokul veya imam hatip ortaokulu mezunu olma" şartı aranacak.

Tasarıyla, 10 ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde 5'inden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim yaptıracak. Bu işletmeler, mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırabilecek.

Mesleki eğitim kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın 10'dan az personel çalıştıran işletmeler de mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları öğrencilerine beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırabilecek. Beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptıracak Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı işletmeler, Milli Eğitim Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığınca birlikte belirlenecek.

Tasarıyla; 10 ve daha fazla öğrenciye beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptıracak işletmeler, bu amaçla bir eğitim birimi kuracak. Bu birimde yapılan eğitim için alanında ustalık yeterliğine sahip ve iş pedagojisi eğitimi almış usta öğretici veya eğitici personel görevlendirilecek.

İşletmelerde mesleki eğitim, staj ve tamamlayıcı eğitim gören öğrenciler, işyerlerinin şartlarına ve çalışma düzenine uymak zorunda olacak.

Asgari ücretin net tutarının yüzde 30'undan az olamayacak

Aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler tarafından ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar, sözleşmeyle tespit edilecek. Ancak, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere asgari ücretin net tutarı; 20 ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30'undan, 20'den az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15'inden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30'undan aşağı ücret ödenemeyecek. Bu amaçla, kamu kurum ve kuruluşları gerekli tedbirleri alacak. Staj yapacak işletme bulunamaması nedeniyle stajını okulda yapan ortaöğretim öğrencilerinin yaptıkları stajlar, bu hüküm kapsamı dışında olacak.

Aday çırak ve çıraklar ile mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında alan eğitimine başlayan veya işletmelerde mesleki eğitim ve tamamlayıcı eğitim gören öğrencilerin sigorta primleri asgari ücretin yüzde 50'si üzerinden, Bakanlık ile mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumlarının bağlı olduğu üniversitelerin bütçesine konulan ödenekten karşılanacak.

Kapsamı, şartları ve süresi Bakanlıkça belirlenen telafi eğitimi veya tamamlayıcı eğitime katılan ve bu eğitim sonunda yapılan sınavlarda başarılı olan kalfa, usta ve ortaöğretim kurumu mezunlarına, bitirdikleri meslek alanının diploması verilecek. Önceki öğrenmelere ilişkin mesleki yeterlikler, meslek standartları ve seviyeleri esas alınarak sınavla belirlenecek.

Tasarıyla, 2016-2017 eğitim ve öğretim yılı sonuna kadar uygulanmak üzere aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere yapılacak ödemeler asgari ücretin net tutarının yüzde 30'undan az olamayacak. Ödenebilecek en az ücretin; 20'den az personel çalıştıran işletmeler için üçte ikisi, 20 ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler için üçte biri İşsizlik Fonundan Devlet katkısı olarak ödenecek.

Bu kapsamda yapılacak ödemeleri beş eğitim ve öğretim yılına kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınıyor. Staj yapacak işletme bulunamaması nedeniyle stajını okulda yapan ortaöğretim öğrencileri ile öğretim programı gereği staj yapmak zorunda olmayan yüksekögretim öğrencilerinin yaptıkları stajlar, bu hüküm kapsamı dışında olacak. Kamu kurum ve kuruluşlarına devlet katkısı ödenmeyecek.

Teknisyen ve mühendis unvanı verilecek

Mesleki ve teknik öğretim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ile denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilen diğer mesleki ve teknik öğretim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ve bu okullara denk mülga okullardan mezun olanlara "teknisyen", teknik öğretmen unvanını kazananlar için Yükseköğretim Kurulunca belirlenen mühendislik fakültelerince düzenlenecek en fazla iki yarıyıl süreli mühendislik eğitimi tamamlama programını başarıyla bitirenlere dallarında "mühendis" unvanı verilecek.

İş kazası ve meslek hastalıklarına karşı sigortalanacaklar

Tasarıyla, öğrencilerin mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında uygulamalı eğitime başladıkları tarihten itibaren işletmelerde mesleki eğitim uygulamalarında olduğu gibi iş kazaları ve meslek hastalıkları kapsamında sigortalanmaları öngörülüyor.

Ayrıca değişiklikle, staj yapanlar ile mesleki ve enik eğitim okul ve kurumlarında öğrenim görmekte iken çeşitli nedenlerle ayrılan veya yurtdışında öğrenim görüp denklik işlemleri sonucunda belirlenen eksik derslerini tamamlamak durumunda olanların da işletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler gibi sigortalanmalarına imkan sağlanıyor.

Mesleki ve teknik ortaöğretim öğrencilerinin alan eğitimleri sırasında iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigortalanmasının da yolu açılıyor.

Organize sanayi bölgelerinde açılan özel mesleki ve teknik anadolu liselerinde; verilen mesleki eğitimin kalitesini, öğretmen ve öğrencilerin mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmek amacıyla; alan ve dalların özelliklerine göre Bakanlıkça belirlenen standartlara ve donanıma sahip atölye ve laboratuvarlarda üretim yapılabilecek ve üretilen malların satışından elde edilen gelir okulun eğitim, öğretim ve yönetim hizmetlerinde kullanılacak.

Üretimde görev alan öğrenci ve personele ödenen paya ilişkin usul ve esaslar, yönetmelikle düzenlenecek.

Çıraklık eğitimi, Mili Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü bünyesinde sürdürülecek.