Yükseköğretim Mezun Sorgulama ve Doğrulama Sistemi Nasıl Çalışıyor?

YÖK'ün diploma sahteciliğini engellemek amacıyla yükseköğretim mezunlarına ait verilerin toplandığı "Yükseköğretim Mezun Sorgulama ve Doğrulama Sistemi"ne girilen mezun sayısı, bugün itibarıyla 6 milyon 333 bin 611'e ulaştı.

Yükseköğretim Kurulunun (YÖK) diploma sahteciliğini engellemek amacıyla yükseköğretim kurumları mezunlarına ait verilerin toplandığı "Yükseköğretim Mezun Sorgulama ve Doğrulama Sistemi"ne girilen mezun sayısı bugün itibarıyla 6 milyon 333 bin 611'e ulaştı.

YÖK'ün 25 Kasım 2015'de e-Devlet üzerinden hizmete sunduğu Yükseköğretim Mezun Sorgulama ve Doğrulama Sistemi" yükseköğretim kurumlarından mezun olan öğrencilere ait verilerin toplandığı bir veri tabanı olarak hizmet sunuyor.

e- Devlet kapısında, "e-Hizmetler" içerisinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı başlığı altında yükseköğretim mezun belgesi sorgulama/doğrulama sisteminin bugün itibarıyla sayısal verilerine göre, üniversiteler tarafından sisteme girilmiş olan toplam mezun sayısı 6 milyon 333 bin 611 oldu. 2010 sonrası mezun olanlardan girilen sayı ise 3 milyon 946 bin 805 olarak gerçekleştirildi. Sisteme girilen en eski mezuniyet yılı ise 1969.

- Sistem nasıl çalışıyor?

Yükseköğretim Kurumlarından mezun olan öğrenciler, mezuniyet bilgilerine e-devlet kapısı üzerinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı altındaki bölümde yer alan "Yükseköğretim Mezun Belgesi Sorgulama" seçeneği ile erişebiliyorlar.

Üniversiteler, mezun olan öğrencilerinin diplomalarında yazılı olan tüm bilgilerini sisteme giriyor. E-devlet kapısından T.C kimlik numarası ve şifresi ile giriş yapan kişi, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı adı altında yer alan bölümde "Yükseköğretim Mezun Belgesi Sorgulama" kısmına giriş yaparak, kendi mezuniyet bilgilerini içeren belgeyi bastırabiliyor ve bu belgeyi beyan edeceği kamu kurumu veya özel şirkete verebiliyor.

Diploma ile birlikte ibraz edilecek bu belge ile diplomanın doğrulanması sağlanabiliyor.

Mezun belgesinin sağ üst köşesinde bulunan barkod üzerinde kişiye özel bir numara bulunuyor. Mezun öğrenci, sistemden aldığı barkodlu belgeyi veya barkod numarasını isteyen kişi veya kurum ile paylaşarak diplomasının doğrulatılmasını sağlayabiliyor. Belgenin doğrulanması yine e-devlet kapısı üzerindeki "Yükseköğretim Mezun Belgesi Doğrulama" bölümünden yapılabiliyor.

- Sistemin hedefi

"Yükseköğretim Mezun Belgesi Sorgulama/Doğrulama Sistemi" ile yükseköğretim kurumlarından mezun olan kişilerin diploma bilgilerine elektronik ortamda ulaşılmasını sağlamak, gereksiz kırtasiye ve bürokratik işlemleri azaltmak, "Türkiye Mezun Profilini" çıkarmak, karar destek sistemlerine veri sağlamak amaçlanıyor. Ayrıca Türkiye'de sık sık gündeme gelen diploma sahteciliğinin önüne geçmek de hedefleniyor.

- Veri değişim protokolü yapılan kurumlar

Mezun verileri aynı zamanda yapılan veri değişim protokolleri kapsamında kamu kurumları ile paylaşılıyor. Protokol yapılan kurumlara verilen giriş izni ile kişilerin mezuniyet bilgilerinin kontrol edilmesi mümkün hale geldi.

Askerlik hizmetleri için Asker Alma Dairesi (ASAL), sağlık hizmetleri için Sosyal Güvenlik kurumu (SGK), yurt ve burs işlemleri için Kredi Yurtlar Kurumu, dikey Geçiş, KPSS, ALES sınavları için ÖSYM, Türkiye bursları için Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları, personel alımı için Başbakanlık gibi pek çok kamu kurumu ile veri değişim protokolleri yapıldı. ÖSYM tarafından gerçekleştirilen Dikey Geçiş Sınavı (DGS) başvurularında öğrenci ve mezunlara ait bilgilere sistem üzerinden erişim sağlandı. Önümüzdeki dönemlerde yapılacak sınavlar öncesinde de sistemin kullanılması planlanıyor.

Sistem e-devlet kapısı koruması altında bulunuyor. Mezun bilgileri sadece üniversitelerce yüklenebiliyor. Bu kapsamda her üniversiteye ayrı bir şifre verildi. Giriş izni verilen her fakülte ve bölüm için belirlenen kodlar kullanılıyor. Yetkilendirilmemiş kişi ve kurumların bilgilere erişimi mümkün olmuyor. Verilerin doğruluğundan ve güncellenmesinden üniversiteler sorumlu. Çapraz kontrollerin yanında üniversitenin internet IP'si, şifresi ve veri formatı doğrulanmayan bilgiler sisteme kaydedilemiyor.