Kampüs okulu sistemi nedir?

Lise eğitimini şehir dışına taşımayı hedefleyen ''Eğitim Kampüsü'' projesi ilk bakışta iyi düşünülmüş ''akıllı proje'' gibi gözüküyor. ''Daha iyi bir eğitim için'' olması gereken her şey proje kapsamında neredeyse düşünülmüş gibi. Hani ''sadece kuş sütü eksik'' denir ya, işte tam öyle! Peki, eğitim kampüsleri gerçekten eğtimin kalitesini yükseltmek için tek başıan yeterli mi?

Makro konular gündemimizi o kadar meşgul ediyor ki, ciddi sonuçlar doğuracak olsa bile, bazı konular gündemimize girmeden, bilgilenmeden ve tartışılmadan uygulama sürecine giriyor. ''Eğitim Kampüsü'' de böyle bir konu.

Şehirlerin dışında kurulması düşünülen eğitim kampüsleri projesinde ciddi aşamaya gelindi. Milli Eğitim Bakanlığı, proje kapsamına aldığı sekiz ilde yapılacak kampüslerin mimari proje yarışmasını sonuçlandırdı.

''EĞİTİM KAMPÜSÜ'' PROJESİ NEDİR?

Eğitim kampüsü projesi sonuçlanan iller şunlar: Adana, Kocaeli, Aydın, Şanlıurfa, Erzurum, Muğla, İstanbul ve İzmir. Projeler hazır olduğuna göre uygulama aşamasına geçilecek demektir. Ben bazı projeleri inceleme fırsatı buldum.

Milli Eğitim Bakanlığı ''eğitim kampüsü''nü şöyle tanımlıyor: ''Millî Eğitim Bakanlığına bağlı değişik tür ve derecedeki birden fazla okul ve kurum ile bunlara bağlı pansiyon, yatakhane, yemekhane, laboratuvar, kütüphane, spor alanı, rehberlik ve sağlık ünitesi, konferans salonu, çok amaçlı salon ve benzeri yerleri içerisinde bulunduran alan.''

Projelerin (eğitim kampüslerinin) ortak özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

Eğitim kampüslerinde çok sayıda okul türünde toplam 10 bin öğrenci eğitim görecek. Kampüs yönetiminde; eğitim kampüs müdürü, eğitim kampüsünde bulunan okul ve kurum müdürleri, Sağlık hizmetleri servisi olmak üzere üç ana yönetim kademesi öngörülmüş. Kampüste; yüzme havuzu, tenis kortları, bilardo salonu, masa tenisi, futbol, voleybol, basketbol, hentbol, minder sporları, buz ve paten pisti vb. pek çok spor alanının yapılması öngörülüyor. Tesislerde, rasathane, gözlem evi, laboratuvar başta olmak üzere eğitim-öğretime destek sağlayacak sosyal, kültürel birimlerle, ar-ge birimlerinin de yer alması planlanıyor.

Eğitim kampüslerinde yer alacak diğer bazı unsurlar şöyle: Botanik parkı, suni şelale ve gölet, yurt ve öğrenci pansiyonları, kojenerasyon-trijenerasyon sistemleri, yağmur ve kullanım suyunun geri kazanımı sistemleri, yeşil çatı sistemleri, güneş enerjisinden sıcak su üretimi, ısı pompaları, sosyal yaşam alanlarının yer aldığı alışveriş merkezleri, kongre ve kültür merkezi, kreşler, havuzlar, şehir mobilyaları, piknik alanları, otopark.

Resmi olmamakla birlikte şöyle bilgilere de rastladım: Eğitim kampuslerinin açılmasıyla boşalacak okul binaları ilk ve ortaokul olarak kullanılacak, başka amaçlara hizmet etmeyecek. Aynı zamanda kampüsler afet durumlarında toplanma alanı olarak da kullanılacak.

İŞİN FELSEFESİNE DAİR SORULAR

''Eğitim Kampüsü'' projesini, prensipler-değerler çerçevesinden bakmadığımız sürece ''akıllı proje'' kapsamında değerlendirebiliriz. Çünkü edindiğimiz intiba, ''daha iyi bir eğitim için'' proje kapsamında her şeyin düşünülmüş olduğu şeklinde. ''Sadece kuş sütü eksik'' denir ya, işte tam öyle!

Peki, derinlemesine baktığımız zaman ''eğitim kampüsleri'' için neler söylenebilir? Bunun için şu sorular bize yardımcı olacaktır:

Liselerin yerleşim alanlarının dışına çıkarılmasının ve şehir dışında oluşturulacak 10''ar binlik öğrenci kapasiteli kampüslerde eğitim verilmesinin temel felsefesi nedir? Bu proje, her şeyiyle iyi midir veya kötü müdür? Projenin düzeltilmesi gereken yönleri var mıdır?
İlk etap olarak açıklanan Adana, Kocaeli, Aydın, Şanlıurfa, Erzurum, Muğla, İstanbul ve İzmir''den sonra proje hangi illerde uygulanacak?
Eğitim Kampüsü Müdürü eğitimci mi yoksa işletmeci mi olacak? Kampus ''eğitim alanı'' olarak mı yoksa ''ticari işletme'' olarak mı yönetilecek ya da daha sentez bir yöntem mi denenecek?
Milli Eğitim Bakanlığının Mart 2009 tarihli ve 2618 sayılı Eğitim Kampüsleri Yönergesi''nde -açıkça yazılmasa bile- şehir dışı eğitim kampüsü kurmanın hedeflerinden birinin, birçok alanın ortak kullanımıyla ekonomik tasarruf sağlanması olduğu belirtilmektedir. Bu amaca ulaşmak mümkün olacak mıdır yoksa tam tersi mi olacaktır? Söz gelimi öğrenci ve velinin masraf kalemleri projeden nasıl etkilenecektir?

ÖĞRENCİLER NASIL BELİRLENECEK?

Eğitim kampüslerinde eğitim görecek öğrencilerin belirlenmesinde kriter ne olacaktır? İkamet adresi, mezun olduğu ortaokul, önceki okul başarısının etkisi olacak mı? Giriş sınavı uygulanacak mı?
Eğitim kampüslerinin şehir dışına kurulmasında modern eğitim yaklaşımlarının ilan edilmeyen ''Aile cahildir, çocuğun özgür birey olması için ailenin etki alanından kurtarılması gerekir'' prensibinin etkisi var mıdır?
Kampüslerle okul-veli bağlantısı ve iletişimi nasıl kurulacaktır? Çocukların şehirden ve aileden uzak alanlarda okumalarının sosyal, kültürel, psikolojik sonuçlarına dair bilimsel öngörüler bu proje çerçevesinde gözden geçirildi mi?
Küçücük sokaklarda bile üniversiteler açılırken liseler neden yerleşim alanlarının dışına çıkarılmaktadır? Ya da şehir dışı eğitim kampüsleri neden üniversiteler için değil de lise kademesi için öncelikli olarak düşünülmüştür?
Şehirlerdeki arsa-mekân yetersizliğinin, yaşam kalitesindeki azalmanın ve çarpık yapılaşmanın, bu projenin oluşumunda bir etkisi var mı?

İZOLE EĞİTİM İYİ MİDİR

Askeri yerleşimler ve tatil mekânları başta olmak üzere birçok sosyal-kültürel alanda ''izole'' yaklaşımlar terk edilirken lise seviyesindeki eğitim için neden ''izole'' eğilimi hâkim olmaktadır?
Medyaya yansıyan haberlerde eğitim kampüsleri ''lise'' ile ilişkilendirilmekle birlikte ilgili Yönergede ve Bakanlığın İnşaat ve Emlak Grup Başkanlığı metinlerinde herhangi bir okul türü belirtilmemektedir. Proje, lise kademesiyle sınırlı mı olacak yoksa anaokulu, ilk ve ortaokul kademeleri de kapsam dâhilinde midir?
Eğitim kampüslerinin güvenliği ile ilgili geniş kapsamlı etütler yapıldı mı? Bu konuda ortaya çıkmış bir model veya tercih var mı?
Eğitim kampüsleriyle ilgili bir özelleştirme takvimi var mıdır? Kampüslerde çok sayıda ticari alan-mekân gözükmektedir, bunların işletilmesi nasıl olacaktır? Bu mekânların kampüs yönetimiyle ilişkileri eğitim-öğrenci lehine düzenlenebilecek midir?

PROJEYİ TARTIŞALIM

Eğitim camiasının projeyi olması gerektiği kadar tartışmadığından eminim. Eğitim bürokrasisi konuyu hangi boyutta tartıştı, bunu bilmiyorum. AK Parti, CHP, MHP ve BDP Meclis gruplarının veya siyasi partilerdeki eğitim kökenli vekillerin konuyla ilgili açıklamalarına da rastlamadık.

Eğitim uzmanlarının konuyla ilgili analizlerini duymakta fayda var. Eğitim sendikaları; Eğitim-Bir-Sen, Eğitim-Sen, Türk Eğitim-Sen, Demokratik Eğitimciler Sendikası, Anadolu Eğitim Sen ne düşünüyor mesela?

''Eğitim kampüsleri harika bir proje midir, değil midir'' sorusunun cevabı henüz ortada yok. Projeyi eğitim camiası, aileler, bürokrasi, sendikalar, dernekler ve siyasetin sağlam bir şekilde tartışmasında fayda görüyorum.