Karne sendromu nedir?

İlk ve orta dereceli okullardaki öğrenciler bugün karne alıyor. Çocukları kadar heyecanlı olan anne babaları uzmanlar uyarıyor: Karne başarının tek göstergesi değil, o nedenle karneye gereğinden fazla anlam yüklemeyin. Notları kötü olanı cezalandırmayın, iyi olanı çok hediyeyle şımartmayın...

Okul öncesi eğitim kurumları ile ilk ve ortaöğretimde okuyan yaklaşık 18 milyon öğrenci, bugün karne alıyor. Çocukları kadar anne babalar da heyecanlı. Ancak uzmanlar bu noktada özellikle kötü karne getiren çocukların ailelerini aşırı tepki vermemeleri yönünde uyarıyor.

Konuyla ilgili bilgi veren Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Elif Durgel Jagtap, kötü notlar nedeniyle cezalardan ürküp, hatalı yollara başvuran çocuklar olduğuna dikkat çekerek, "Karnesinde oynamalar yapan ya da ailesinden korkup intihara giden öğrencilerin üzücü öykülerine tanık oluyoruz. Bunun önüne geçmek için çocuğunuzla mutlaka iletişim halinde olun" diyor.

Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Arzu Önal Sönmez de çocuğun eğitimiyle çok fazla ilgilenemeyen ve durumunu karnesinden öğrenen ebeveynlerin şok yaşadıklarını söylüyor. Sönmez, başarı ya da başarısızlıkta ailelerin de payı olduğunu ve üzerlerine düşen sorumluluklar konusunda tekrar düşünmeleri gerektiğinin altını çiziyor.

Düşük notun nedeni çok

Karnedeki düşük notların çeşitli nedenleri olacağını dile getiren Elif Durgel Jagtap, şu bilgileri veriyor: "Örneğin çocuktan kaynaklanan görme, duyma gibi fiziksel ya da dikkat becerilerinde bir problemin yansıması olabilir. Öğretmenle ya da arkadaşlarla yaşanabilecek sorunlar, son yıllarda ön plana çıkan okul zorbalığına maruz kalmak gibi, okulun özellikleri de çocuğun notlarını etkiler. Çocuğun ihtiyaçlarına kayıtsız anne baba, ailenin maddi sorunları, boşanma ya da vefat gibi olaylar da okulla ilişkisini etkiler. Karne bu faktörleri değerlendirmek açısından iyi bir fırsat." Düşük not getirmenin çocuğun da canını sıktığını, bu yüzden ona destek verilmesi gerektiğini vurgulayan Jagtap, birlikte neden düşük notlar geldiğini tartışmalarını, notların nasıl iyileştireceklerine dair plan yapmalarını öneriyor.

Her çocuğun ihtiyaç duyduğu en temel duygunun koşulsuz sevgi olduğuna dikkat çeken Doğa Koleji Rehberlik Bölüm Başkanı Sibel İzgiman ise karne nasıl olursa olsun çocuğun tatili hak ettiğini ve ailelerin onlara mutlaka zaman ayırması gerektiğini söylüyor.

Her yaşta önemi farklı

"Karne yaşa göre değerlendirilmeli ve geribildirim ona göre verilmeli" diyen İzgiman, ilkokul öğrencileri için karne heyecanının daha fazla olduğunu vurguluyor. Çocuğun karne başarısının takdir edilmesini, arkadaşları ve kardeşleriyle kıyaslanmamasını öneren İzgiman, "Ortaokul öğrencileri için karne kendilerinin durumunu somut olarak görüp değerlendirecekleri bir geri bildirim aracı. Bu öğrencilerle değerlendirme aileyle birlikte yapılmalı. Lise öğrencileri için karne notlarının artık gencin kendi davranışları ve sorumluluk duygusu sonucu oluştuğu düşünülmeli. Öğrenciye kendi öz eleştirisini yapmak için olanak sağlanmalı, yetişkin iletişimi kurulmalı" diye konuşuyor.

Zayıf karne için üç nedenin bulunduğunu kaydeden Üsküdar Üniversitesi Uzman Klinik Psikolog Aynur Sayım, akademik başarıyı etkileyen nedenlerden ilkinin çocuktan kaynaklı, zeka engeli, sosyal fobi gibi birtakım psikiyatrik rahatsızlıklar ve öğrenme kapasitesi olduğunu ifade ediyor. İkinci olarak boşanma, kayıp, kardeş doğumu, ev-şehir-okul değişimi gibi durumların da başarıyı olumsuz etkileyebileceğine söylüyor. Üçüncü neden de okul-aile işbirliğinin yeterince sağlanamaması ve öğretmen kaynaklı başarısızlıklar.

Manevi ödüller verin

Arzu Önal Sönmez, ailelere çocuklarına ödül verirken şunlara dikkat etmelerini öneriyor: "Onunla gurur duyduğunuzu belirtin. Maddi ödüllerden çok birlikte zaman paylaşmak, tatil yapmak gibi manevi ödüllere yönelin. Uzun süredir beklediği hediyeler yaşına uygun olmak suretiyle verilebilir. Büyük ve aşırıya kaçan ödüller beklentilerini her seferinde daha da artırarak memnuniyetsiz olmasına neden olabilir. Ders çalışmamak için büyük ödülden vazgeçmek seçenek haline gelebilir."

Problemi birlikte çözün

Belli kural ve prensibin olmadığı bir evde çocuğun düzenli olarak ders çalışmasını beklemenin haksızlık olduğuna dikkat çeken Doğru Cevap Eğitim Kurumları Eğitim Koordinatörü Yusuf Yıldırım, ailelere şu önerilerde bulunuyor:

- Çocuğunuz kötü bir karne getirirse notlarını masaya yatırıp, onunla gerçekçi ve suçu başkasına atmadan bir analiz yapın. Doğru bir analiz yaparsanız sorunun nedenini de çok iyi tespit etmiş olursunuz ve çözüme kavuşmak kolay olur. Sizin bu doğru ve işbirlikçi tutumunuz karşısında kayıtsız kalamayacak ve mutlaka size güzel bir karne getirmek için çalışacaktır.

- Karnesi iyi olan çocuğun okuldaki arkadaşları ve öğretmenleriyle ilişkisine, kendisini ifade edip edemediğine, kurallara uyup uymadığına, yetenekleri doğrultusunda bir hobisi olup olmadığına da mutlaka bakılmalı. Çocuklar bu yönde teşvik edilmeli.

- Çocuklar büyük oranda ailelerini yansıtır.Onlara fark etmeden verdiğiniz mesajları alır ve içselleştirirler. İşe gidiş geliş saatleri konusunda hassas, sadece akademik başarıyı değil, diğer alanlardaki başarıları önemseyen ailelerin çocukları da benzer davranır ve güzel bir karne getirecektir.