Türkiye'de kitap okuma oranı grafik

Türkiye Yayıncılar Birliği öncülüğünde kurulan, Okuma Kültürünü Yaygınlaştırma (OKUYAY) Platformu tarafından yapılan “Türkiye Okuma Kültürü Araştırması" 2019 raporunu açıkladı. Türkiye’de okuma kültürü araştırması veri ve analizlerinin paylaşıldığı bir rapor en son 2011 yılında Kültür Bakanlığı tarafından hazırlanmış ve kamuoyuna sunulmuştu. O tarihten bugüne de bu konuda hazırlanmış bir rapor yoktu.

Rapor 15 yaş üstü nüfusu kapsıyor
Türkiye’de okuma kültürü araştırması veri ve analizlerinin paylaşıldığı bu rapor, 15 yaş üstü nüfusun okuma alışkanlıklarını, kitap seçme, okuma ve satın alma davranışlarını, sosyal medya, televizyon alışkanlıklarını anlamak; kitaba erişim, kütüphane kullanımı, fuar ziyareti konularındaki düşüncelerini öğrenmek ve okuma kültürünü yaygınlaştırma konusunda yapılması gerekenleri ortaya koymak için hazırlanan sorular aracılığıyla elde edilen verilerden oluşmakta.



Okuma alışkanlığını artırmak için yapıldı
Türkiye’de uzun zamandır yapılmayan okuma kültürü araştırmasının yenilenmesi sonucunda elde edilen bilgileri ortaya çıkardığı için büyük bir boşluğu dolduracak olan rapor, mevcut durumu saptamak, okuma kültürünün yaygınlaştırılması için yapılması gerekenleri belirlemek ve okuma kültürünün teşvik edilmesi için fırsatlar konusunda önerilerde bulunmak amacıyla hazırlandı.

Kitap okuyanların sayısı son 11 yılda arttı

Türkiye Okuma Kültürü Araştırması 2019 raporunda yer alan verilere göre kitap okuyanların sayısında artış olduğu görülmekte.
Araştırma şirketinin daha önceki yıllarda yaptığı benzer bir araştırmayla kıyaslanarak elde edilen sonuçlar on bir yıllık süreçte, Türkiye’de okuyanların sayısının arttığını gösterirken “okuyabilir” olarak belirlenen kümenin de azımsanmayacak oranda olduğunu ortaya çıkarmakta.


Türkiye Okuma Kültürü Araştırmasının 12. sayfasında yer alan veriler.
Araştırma şirketinin 2008 yılında yaptığı ankette, katılımcıların yüzde 70’i net bir şekilde kitap okumadığını belirtirken, yeni araştırmada bu oran yüzde 36’ya düşmüş durumda. Son 3 ayda en az bir kitap okuduğunu belirtenlerin oranının ise yüzde 30’dan yüzde 64’e çıktığı görünüyor.

Kuşaklar arasında gelişme kaydeden bir toplum
Araştırma verileri incelendiğinde Türkiye toplumunun okuma kültürüyle gelişen bir ilişki içinde olduğunu gözlemliyoruz. Avrupa ortalamasıyla karşılaştırdığımızda hâlâ yeteri kadar okumayan bir toplum olduğumuz düşünülebilir. Ancak okuma oranları artan ve kuşaklar arasında bu konuda çok gelişme kaydeden bir toplum olduğumuzu da araştırmadan net bir şekilde gözlemleniyor.
Önceki senelerde yapılmış araştırmalarla karşılaştırdığımızda “okuyorum” diyenlerin çarpıcı biçimde artmış olması bu konuda olumlu bir gösterge.
Ancak sadece bu araştırma bile Türkiye toplumunun okumanın önemini benimsediğini, okumanın gelişmesi için yapılması gerekenlerin ne olduğunu anladığını ve bu doğrulara göre hareket etme eğiliminin arttığını gösteriyor.

Türkiye Okuma Kültürü Araştırmasının 13. sayfasında yer alan veriler.
En fazla öğrenciler okuyor
Araştırmada öne çıkan temel bulgular ise şöyle:



• Son 3 ayda okunan kitap sayısı sorulduğunda bir veya daha fazla kitap okuduğunu söyleyenlerin oranı 2008’den bu yana yüzde 30’dan yüzde 64’e çıkmış durumda. Kişilerin kendi okuma durumlarını abartarak söylemiş olduklarını düşünsek bile “kitap okuma”nın 11 sene öncesine göre çok daha olumlu bir imaj haline geldiğini iddia edebiliriz.

• Gençler daha fazla okuyor. Okuma ayrıca eğitim, gelir, kültür tüketimi gibi parametrelere göre de artıyor. En fazla okuyan küme öğrenciler.

Genç ebeveynler çocuklarına daha fazla kitap okuyor
• Okuma oranın yüksekliğinde birincil etken aileden gelen destek. Aileden destek almış kişilerin okuma seviyesi birebir orantılı olarak artıyor. Toplum da bunun farkında. Ama hâlâ çocuğuna kitap okumayan çok ebeveyn var. Ancak genç ebeveynler çocuklarına daha fazla kitap okuyor.



• Dünyada gençlerin sosyal medya kullanımı artarken okuma oranı düşüyor ancak Türkiye’de sosyal medyayı yoğun kullanan gençlerin okuması da artıyor. Bu toplumsal bir avantaj olabilir.



Kadınlar daha fazla kitap okuyor
• Hayat pratikleri daha kısıtlı ve eğitim seviyeleri daha düşük olsa da kadınlar daha fazla kitap okuyor. Anneler de çocuklarına daha fazla kitap okuyor.
• Türkiye, ortalamada 3 ayda 2,7 kitap okumuştur. Bu sayı «okuyanlar» kümesinde 4,2 kitaba kadar çıkmaktadır. «Okuyabilirler» kümesinin ortalamada Türkiye geneline yakın bir sayıda kitap okumuş olması potansiyel okuyucu olduklarını teyit etmekte.